قبل از هر چیز باید جرم کلاهبرداری را تعریف کنیم که مقصود از جرم کلاهبرداری چیست؟ کلاهبرداری به معنای بردن و تصاحب مال دیگری با حیله و فریبکاری است. کلاهبرداری از دسته جرائم مقید است بدین معنا که شرط تحقق آن حصول نتیجه ی خاص بردن مال دیگری است. بردن مال دیگری مستلزم تحقق دو چیز است: اول اینکه ضرر مالی به قربانی و هم چنین سود برن کلاهبردار یا شخص مورد نظر وی است. بنابراین ممکن استفردی کلاهبرداری را انجام دهد تا شخص دیگری به مال برسد. کلاهبرداری از تنوع زیادی برخوردار است و پرونده های متعددی در این زمینه مکرر به دادگاه ارجاع داده می شوند. افراد از قوانین و مقررات حقوقی اطلاع چندنی ندارند و به متخصص هم برای دریافت راهنمایی مراجعه نمی کنند همین هم فرصت مزیده ای می شود برای کلاهبردارن که که به اهداف سوء خود دست یابند. در ادامه ما درمورد انواع کلاهبرداری و مصادیق و مجازات های آن بیشتر صحبت می کنیم بیا ما همراه باشید.

عناصر تشکیل دهنده ی جرم کلاهبرداری

برای تحقق جرم کلاهبرداری همه ی مولفه های آن باید وجود داشته باشد تا جرم صورت بگیرد. مولفه های جرم کلاهبرداری شامل عناصر قانونی، مادی و معنوی جرم است که در ادامه به آن ها اشاره می شود:

عنصر قانونی جرم کلاهبرداری

منظور از عنصر قانونی این است که عمل مرتکب شده با توجه به آنچه که در قانون آمده است جرم شناخته شود  و برای آن مجازات تعیین شده باشد. در مورد جرم کلاهبرداری مطابق آنچه که در قانون ذکر شده است هر شخصی که از راه حیله و فریب افراد را اغفال کند  و به شیوه های متقلبانه از آن ها پول بگیرد و یا اسناد و مدارک آن ها را تحصیل نماید  و اموال دیگری را تصرف کند، کلاهبردار است.

عنصر مادی جرم کلاهبرداری

در جرم کلاهبرداری رفتار مجرمانه باید به صوزت فعل مثبت باشد،بنابراین ترک فعل کلاهبرداری منسوب نمی شود؛ به عنوان مثال اگر شخصی  در معامله ای عیوب و اشکالات موجود در معامله را مطرح نکند هر چند این عدم ذکر عیوب بتواند موجب خیار فسخ یا خیار غبن برای خریدار گردد اما در هر صورت این عمل کلاهبرداری محسوب نمی شود.زیرا ترک فعل و سکوت فرد شاید جرم دیگری محسوب شود اما کلاهبرداری نیست.

 عنصر روانی و معنوی جرم کلاهبرداری

برای تحقق جرم کلاهبرداری، کلاهبردار باید عامدانه و از روی قصد و عامدانه و با سوء نیت و بدون اکراه و اجبار قصد تحقق انجام عملی مبتنی بر کلاهبرداری انجام دهد.بنابراین کلاهبرداری در زمره جرائم عمدی محسوب می شود.

 مصادیق جرم کلاهبرداری

کلاهبرداری مصادیق متعددی را در برمی گیرد و امروزه شیوه های جدید و مدرن مثل کلاهبرداری اینترنتی که رواج یافته است.در این قسمت مصادق متعدد جرم کلاهبرداری مورد بحث قرار می گیرند.

❖      کلاهبردار با اقدامات خود مردن را فریب میدهد که شرکت یا تجارتخانه ای در کار اسن ا فراد اقدام به سرمایه گذاری و تجارت نمایند، درصورتی که چنین شرکتی وجود ندارد. فرد بدین طریق امواد افراد  را بالا می کشد و مبالغ هنگفت از افراد می گیرد.

❖      فردی که بر خلاف واقع ملک دیگری را تصرف نماید کلاهبردار محسوب می شود. مثل اینکه فردی نسبت به ملکی امین شمرده شود، تقاضای ثبت آن را داشته باشد.

❖      اشخاصی که به هر شیوه ای برای بردن مال دیگری با هم تبانی می کنند مثلا اقدام به طرح دعوای صوری کنند تا افراد را فریب بدهند و از آن ها پول بگیرند و یا ..

❖      جعل عنوان نمایندگی

❖       اگر فردی بدون اجازه مالک مال و اموال وی را انتقال بدهد کلاهبردار محسوب می شود.

❖      تحصیل گواهی انحصار وراثت برخلاف واقع، مثل اینکه شخصی بر خلاف واقع خود را وازث شخص دیگری معرفی کند و ادعای ارث و میراث داشته باشد.

مجازات کلاهبرداری ساده و مشدد

کلاهبرداری در قانون در دو نوع ساده و مشدد تعریف شده است که مجازات و قوانین و تبصره های هر کدام متفاوت است. درمورد تفاوت کلاهبرداری ساده و مشدد باید این طور گفت که کلاهبرداری مشدد نسبت به کلاهبرداری ساده توسط افرادی که در سازمان ها و ادرات وابسته به دولت مشغول به خدمت هستند انجام می شود. مجازات کلاهبرداری ساده یک تا سه سال حبس، پرداخت جزای نقدی معادل با مالی که از این طریق اخذ نموده است و همچنین برگرداندن اصل مال به صاحبش است. اگر در کلاهبرداری ساده فرد مشمول تخفیف شود تخفیف او شامل حداقل حبس و خلع ابد از مقام دولتی است اما امکان حکم به تعلیق مجازات وجود ندارد.

 درمورد مجازات کلاهبرداری مشدد، به این گونه است که علاوه بر برگرداندن اصل ما به دو تا ده سال حبس و انفصال از پست و سمت حکومتی و همچنین پرداخت جزای نقدی محکوم می شود.

منبع: گروه دادورزان صلح و سازش